Mae dyn o Cwm, y credir ei fod yn un o鈥檙 cyn-lowyr hynaf ym Mhrydain 鈥� os nad yr hynaf 鈥� wedi dathlu ei ben-blwydd yn 102 oed.
Dywedodd yr arwr lleol Ronald 鈥楪inger鈥� Parsons pe byddai鈥檔 鈥渃au ei lygaid yfory鈥�, ei fod wedi cael bywyd bendigedig, wedi bod yn wirioneddol hapus ac erioed wedi gwneud gelyn!
Siaradodd Ginger tra鈥檙 oedd yn ymweld ag Amgueddfa 艾叉A片 yn Swyddfeydd Cyffredinol, Glynebwy lle mae arddangosfa ar hyn o bryd yn dweud stori trychineb yng Nglofa Marine, Cwm, a laddodd 52 o ddynion ar Ddydd G诺yl Dewi 1927. Yn rhy ifanc i gofio鈥檙 drychineb yn iawn, mae Ginger yn cofio cael ei gario lawr i safle鈥檙 lofa ar ysgwyddau ei dad i ganfod beth ddigwyddodd y diwrnod hwnnw. Digwyddodd y ffrwydrad yng ngwaith y S锚m Ddu am 12.50am ac roedd yn newyddion cenedlaethol.
Dechreuodd Ginger weithio 鈥榓r y ddaear鈥� yng Nglofa Marine pan oedd yn ddim ond 13 mlynedd a 10 mis oed. Pan oedd yn ddigon hen i fynd dan ddaear yn 14, dywedwyd wrtho ei fod yn rhy fach, a鈥檌 ymateb oedd, 鈥楧ydych chi ddim fawr mwy na fi a rydych chi yn rheolwr鈥�, yr ymateb oedd 鈥榯yrd i ddechrau ddydd lun鈥�.
Yn dilyn hynny bu Ginger yn gweithio am 47 mlynedd dan ddaear, gan osgoi nifer o ddamweiniau ei hun. Yng nghanol y 1970au bu bron iddo gael ei ladd gan gwymp trwm a wnaeth ddal a gwahanu Ginger oddi wrth ei d卯m. Ar 么l dweud wrtho am adael oherwydd y perygl, aeth ei grwt fel y galwai ef Christopher 鈥楤amba鈥� Williams gydag eraill i dyrchu Ginger allan a dod ag ef i ddiogelwch, wedi anafu鈥檔 ddifrifol ond yn dal yn fyw. Ni wnaeth hynny ei rwystro bodd bynnag ac roedd yn 么l dan ddaear yn fuan.
Treuliodd George ychydig flynyddoedd olaf ei fywyd gwaith ar y ddaear yn y lolfa, ond pan gafodd gynnig swydd rheoli, dywedodd 鈥榗adwch chi y bensel, fe gadwa fi fy rhaw!鈥�
Rhoddodd y gorau i鈥檙 rhaw yn 65 oed.
Cafodd Ginger ei eni, neu ei 鈥榣ansio鈥� yn 么l ei fab, gartref yn Oak Street, Cwm, 艾叉A片 yn 1922 ac mae鈥檔 dal i fyw yn y pentref heddiw. Mae鈥檔 adnabyddus iawn i鈥檙 bobl sy鈥檔 byw yno ac yn gymeriad lleol poblogaidd. Roedd Ginger yn briod a chafodd bump o blant, tri mab a dwy ferch. Mae鈥檔 dal yn hoff o fynd am beint i鈥檙 tafarndai lleol ac yn mwynhau dweud j么c neu ddwy.
Yn hoff iawn o ganu, dywed Ginger mai ef oedd y person cyntaf yn Cwm i fod yn berchen microffon ac roedd yr holl dafarndai yn awyddus iddo ganu yno. Ei hoff g芒n oedd 鈥�South of the Border Down Mexico Way鈥�, ac mae鈥檔 dal i fedru ei chanu gydag arddeliad heddiw.
Pan ofynnwyd iddo am y gyfrinach i鈥檞 henaint hynod, ateb Ginger oedd synnwyr disgrifiwch da a bod yn hapus bob amser. 鈥楽a鈥檌 erioed wedi gwneud gelyn鈥�, meddai. 鈥楢r hyd fy oes, hyd yn oed y gwaith, rydw i bob amser wedi tynnu mlaen gyda phawb a bod yn hapus.!鈥�
Mae鈥檙 cynghorwyr lleol George Humphries a Derrick Bevan yn adnabod Ginger yn dda ac yn dweud ei fod yn gymeriad go iawn, ac mae鈥檔 debyg na fyddant yn gweld neb tebyg iddo eto.
Dywedodd: 鈥淧e byddai鈥檙 byd yn llawn o bobl fel Ginger Parsons, am le gwych fyddai hynny! Dyn diwyd, anrhydeddus, heddychlon a doniol. Ein harwr Ginger Parsons!鈥�
Dathlodd Ginger ei ben-blwydd ddydd Sul gyda phryd o fwyd gyda theulu a ffrindiau 鈥� a pheint neu ddau mae鈥檔 debyg!
Mae Amgueddfa Gweithfeydd Glynebwy yn Swyddfeydd Cyffredinol, Heol Gwaith Dur, Glynebwy ac ar agor rhwng 12am-1pm ar ddyddiau Llun i Gwener. Mae鈥檔 archif arbennig ar gyfer y cyn waith dur ac yn seiliedig yng nghyn bencadlys y gwaith dur. Mae Swyddfa Gyffredinol, Glynebwy yn adeilad rhestredig gradd II ac yn un o鈥檙 safleoedd swyddfa diwydiannol prin sydd wedi goroesi mewn cyflwr da. Mae gan yr amgueddfa gasgliad unigryw o eitemau a dogfennau yn adrodd hanes gwneud haearn a dur yng Nglynebwy sy鈥檔 cynnwys y glofeydd oedd yn eiddo Cwmni Dur, Haearn a Glo Glynebwy.
